De Samenwerkende Beroepsverenigingen Jeugd (SBJ) zijn bezorgd over de situatie in de Zikos-afdelingen (Zeer intensieve Kortdurende Observatie en Stabilisatie) waar jongeren met zeer complexe psychiatrische problemen worden behandeld. Ervaringsdeskundige Jason Bhugwandass presenteerde op 12 maart het rapport ‘Eenzaam Gesloten’ waarin hij de ervaringen toont van 51 jongeren die te maken kregen met ondermaatse zorg, langdurige separatie, een onvoldoende veilige en onvoldoende deskundige omgeving in de Zikos-afdelingen. Naar aanleiding van dit rapport uitten we onze zorgen in de onderstaande brief aan de staatssecretaris van VWS en de vaste Kamercommissie voor VWS.
Snelle verbeteringen noodzakelijk
De SBJ hechten veel waarde aan de geuite zorgen van deze ervaringsdeskundige jongeren. De ervaringen op deze Zikos-afdelingen onderstrepen het belang van snelle verbeteringen. Hiervoor is het volgens ons nodig dat professionals op deze afdelingen vanuit meerdere disciplines voldoende toegerust zijn om juist bij complexe problematiek adequaat te kunnen handelen. Om dit goed te kunnen doen in de gesloten setting of in andere situaties waarin ze werken met jongeren met grote uitdagingen, ziet de SBJ een aantal randvoorwaarden. Zo moeten we met elkaar op zoek naar de juiste combinatie van competenties van professionals en diversiteit van betrokken disciplines. Daarbij trekken we zoveel als mogelijk in afstemming op met deze jongeren en hun systeem. Als dit niet genoeg is, moeten in zeer complexe situaties experts worden betrokken, bijvoorbeeld uit de jeugd-ggz. Ook moeten professionals ruimte krijgen om achteraf te reflecteren op hun handelen (deed ik het goede, hoe kan ik het beter doen?).
Gezamenlijke verantwoordelijkheid
Situaties zoals beschreven op de Zikos mogen nooit meer voorkomen. Op dit moment voelen professionals in de residentiële jeugdhulp soms handelingsverlegenheid bij ingewikkelde en onveilige situaties. De roep van jongeren en professionals moet nu leiden tot verbeteringen. We zien het dan ook als een gezamenlijke verantwoordelijkheid van meerdere partijen die zich bezig houden met de kwaliteit, inhoud en organisatie van de zorg. En daar willen wij als SBJ dan ook zeker aan bijdragen.
Oplossingsrichtingen
De oplossing moet volgens ons niet alleen gezocht worden in externe controle en regelgeving, maar ook in het gezamenlijk optrekken vanuit de professionele inhoud en ervaringen van jeugdigen zelf. Daarom trekken we als SBJ binnen de context van de Hervormingsagenda Jeugd ook op met de cliënten- en jongerenorganisaties om samen te zoeken naar mogelijkheden hoe om te gaan met onder meer de afbouw van residentiële jeugdhulp. Niet alleen om dit soort misstanden te voorkomen, maar ook om de professionals te behouden die hier voor willen gaan en die de benodigde expertise en ervaring in huis hebben. Meer kleinschalig en persoonlijker werken is een goed streven dat zorgvuldig moet worden uitgevoerd om te voorkomen dat misstanden verschuiven naar andere plekken. Wij kunnen hier vanuit de vakinhoud aan bijdragen. Dit alles om die jeugdigen en hun directe omgeving zo goed mogelijk te kunnen helpen, in welke context dan ook.